Antik Mısır mimarlığı ve sanatı günümüzde dünya için hala ilgi ve merak konusudur. Peki Mısırlılar ne yapmış ki biz inceliyoruz. Bu yazı dizisinde bunları anlatmaya çalışacağım.
Antik Mısır konumsal olarak Kuzey Afrika’nın doğusun da bulunan ve Nil nehrinin etrafında bulunup, şehir ve yapılara ev sahipliği yapıyor. Genellikle bildiğiniz üzere ünlü ve çok eski yapıları mevcuttur.
Çok Tanrılı bir dine sahip olan Antik Mısır, öldükten sonraki yaşama inançları, mimarisine ve sanatına etki etmiştir. Bizde ilerleyen yazılarımızda Mısır Mitolojisine de biraz değineceğiz ki Mısır tarihini ve yapılarını daha rahat anlayabilelim.
Piramitler:
Piramitleri aslında geometri derslerinden hepimiz hatırlıyoruz. Piramit dörtgen tabanlı ve üst noktası sivri olan üçgenlerden oluşmuş formlardır.
Bu yapılar Antik Mısırda Firavun(Hükümdar) ve soylular için yapılmış mezarlardır. Daha öncede bahsettiğim gibi ölümden sonra ki yaşam fikri o zamanlar popüler olduğu için, ölen kişilere ait olan eşyalarla birlikte gömülü olduğu yerdir. Ve bazılarının gizemi hala çözülememiştir. Yapılar hırsızlardan korunabilmesi için karmaşık yollar ve labirentlerle tasarlanmıştır. Piramitlerin içinde de farklı odalar bulunmaktadır. Bunlar Kral Mezarları, tapınak odaları gibi iç mekanlardır. İçeride koridorlar boyunca da ölen kişinin yaşamı hiyerogliflerle anlatılmıştır. Bu hiyeroglifler de mezar sahibi hakkında ve tarih hakkında bizlere bilgi vererek kaynak sağlamıştır.
Piramitler, hiç bir zaman tek yapılmamıştır. Çevresinde farklı yapılar da mevcuttur. Mekanlar da dik açılı bir kompozisyon uygunlanmıştır. Mısır da yaklaşık olarak 80 tane piramit bulunmuştur. 2700 yıl boyunca bu piramitler firavunlar ve soylular için oldukça popüler yapılar olmuştur. Çok maliyetli olduğundan dolayı ise bir süre sonra yapılmamaya başlanmıştır.
Malzeme olarak ise tuğla ve taş kullanılmıştır.
En önemli piramitlerden birisi belkide en önemlisi Keops piramididir. Bu piramit hem geometrik olarak, hem konumlandırması büyük bir matematiksel başarının ürünüdür. Piramit neredeyse her biri 2.5 ton olan olan büyük taş bloklardan yapılmıştır. Dünyanın 7 harikasından biri olarak görülen bu yapı hala ayaktadır ve hala keşfedilmemiş bir sürü gizemi mevcuttur.
Mastabalar:
Mezar yapılarının ilk örneklerinden olan mastabalar, kare planlı olup, duvarları eğimli olan daha sade yapılardır. Mastabaların üst üste gelmesiyle de oluşan yapılarda vardır. Bu yapıya örnek olarak da Zoser Piramidi mevcuttur. Bu yapılar piramitlere öncü ve ilham olmuştur. Yine taş ve tuğladan yapılmıştır. Defin odaları yerin altına gömülüdür.
Tapınaklar:
Antik Mısırda tapınaklar önemli bir yere sahiptir. günümüz yapılarına bile ilham kaynağı olan bu yapıların bazıları hala ayaktadır. Genellikle büyük ölçekte olan bu yapılar çoğunlukla kayalıklara inşa edilmiş olup kolanadlıdırlar. Bu yapılar belli bir aksa oturtulmuştur. giriş kısımlarına sfenks ve obeliskler bulunur. Bu yapılar da avlu olması da bu yapıların genel özelliklerindendir. Yine karşımıza çıkan rölyef kabartma ve hiyeroglifler bulunmaktadır. Nil nehrine genellikle dik açılı olan bu yapılar yüksek duvarlarla çevrilidirler. Bu yapılara örnek olarak da ;
Karnak Tapınağı
Ebu Simbel Tapınağı
Kem Ombo
Denderah Tapınağı bu yapılardan bazılarıdır.
Sfenks:
Sfenks Mısır’da piramiti korumak için yapılmış devasa kütleli heykeldir. Ordan geçen insanlara bilmeceler sorar ve bilemeyenleri yok eder. Sfenksin büyük çoğunluğu tek parça taştan oyularak yapılmıştır. Boyu 72 metre yüksekliği 20 metre eni ise 4 metre civarıdır. Normalde renklidir. Ama bu renkler günümüze ulaşamamıştır. Çoğu parçasıda kırılmış ve zarar görmüştür(burnu ve sakalı). Kendisi için bir sürü efsane vardır.
Genel olarak özetlemek gerekirse; Hiyeroglifler, taş oymaları, rölyef kabartmalar, Piramit Mezarlar Sfenks ve obeliskler, Dik açılı akslar ve aksa bağlı mekan organizasyonları, temiz ve basit geometriler , avlulu ve kolonadlı tapınaklar, masif ve kütlesel duruş, Antik Mısır mimarisini tanımamıza yardımcı olur.
Tasarımla Kalın, Diğer yazı Mısır Mitolojisi hakkında olacaktır. Takipte kalın…
çok işime yaradı saoğlun bunu yapan eller dert görmesin