“Mimarlık bahisleriyle yalnız mimarların değil, her münevverin ilgilenmesi lazımdır.Çünkü, unutmamak lâzımdır ki Türkler, hele mimarlıkta büyük bir varlık göstermişlerdir.Kuvvetli ve yaratıcı bir millet, her zaman mimarlık eserleriyle kendini gösterebilmiştir. Bugün yok olmuş medeniyetleri, bilhassa bıraktıkları binalarla tanıyoruz. Mimarlık,herkes tarafından daima görülen, daima ortada olan bir sanattır.”(Sedad Hakkı Eldem)
Türk mimarlığının en önemli temsilcilerinden biri olan Sedad Hakkı Eldem ‘in özgün Türk evi oluşumundaki rolü bugün ciddi bir ehemmiyet taşımaktadır. Geleneksel Türk evinin en yetkin araştırmacılarından biri olan Sedad Hakkı’nın bu davası, Türk evini sadece korumak ve orjinal Türk evi yapısını analiz etmek değildi. Aynı zamanda eski Türk evindeki sanatsal öğeleri kullanarak ulusal mimariyi yeniden canlandırmayı amaçlamaktaydı. Yeni yapılara getirdiği bu yorumu Türk evi’nin plan tiplerini inceleyerek başlayan Eldem, ilk olarak Türk evi ‘nin anlamını ilginç tipolojik boyutuyla çözmeyi planlamıştır. Eldem Türk evinin yeni tip özelliklerinin farkındaydı ve bunu vurgulamak istemiyordu. Bu tasnifçi tavır modernizm olgusunun bağlamı içerisinde bir başlangıçtır. Geleneksel yapının karakteristik niteliklerini ortaya çıkararak Türk evi üzerine modern bir yorum ve bakış açısı getirmiştir. Eldem bu yorumlamayı yaparken gelenekesel ve modern ilişkilere dikkat etmiştir. Araştırmacı ve toplayıcı kişiliği, akademik ve çalışma dönemlerinde de kendini var etmiştir. Eldem’in Türk evi tipolojileri üzerine çalışırken hassas anket çalışmalarıyla projeyi güçlendirmesi, bu özelliğini destekleyici boyuttadır.
Eldem Türk evi modelinin algı ve kabul biçimine basit yaklaşımlar sunmuştur.Türk evini sofa plan tipi, yatay çatı hattı, geniş saçaklar,eş boyutlu pencere dizi özellikleriyle benimsemiştir.Bu yaklaşımın en iyi örnekleri; Yalova Termal Oteli, İstanbul’daki Ahmed Ağaoğlu Evi, Tahsin Günel Köşkü, ve Taşlık Şark Kahvesidir.
Yeni yaklaşımın kazanımlarını ele alırken, kafe, pavilyon ve konutlarda geleneksel mimari format ve ürünlerini kullanmış, otel,banka eğitim,yönetim yapılarında ise rasyonel,fonksiyonel biçimlendirme eğiliminde olmuştur. Sedad Hakkı Eldem yapılarda fonsiyon, malzeme ve yapısal sistem gerekliliklerini daima göz önünde bulundurmuştur. Geleneksel öğeleri yalnızca biçimsel detaylarda kullanmıştır.
Eldem, geleneksel Türk evini temel öğelerin uyumu ile yorumlayarak yeni bir yaklaşım ve modern bir bakış açısıyla mimarimize sunmuştur. Bu noktada, Türkiyedeki modern akımın rönesansını Eldem’in başlattığını söylemek temel yargılardan bir tanesi olacaktır. Onun çalışmalarından kaynaklanan bu mimarlık akımı Türk mimarisinin modernist başlangıcı ve gelecek nesillere sunduğu arşiviyle bir ilkin duayeni olarak yer bulmuştur.
