Tasarım süreci boyunca, başlangıç olarak aldığımız konsept kararlarına, daha sonrasında hangi tasarım elemanlarını kullanacağımıza, bunların birbirleri ile ilişkilerine, kullanıcı ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağına, daha doğrusu tasarım senaryomuzun nasıl olması gerektiğine karar vererek ilerleriz.
En iyi tasarım sonucuna ulaşmak için elbette dikkat etmemiz gereken noktalar vardır. Bunların ilki ;
Analiz
Tasarım problemlerini yeterince anlamak ve tanımlayabilmek ve bunlara en uygun çözümü üretebilmek için en gerekli adımlardan biridir.Analiz yaparken ;
1) Mevcutta olanları anlamak;
- Fiziksel, kültürel,tasarım çevresinin çevreyle olan ilişkisi, iklim koşulları,topografya yapısı,..
- Çevredeki mevcut ögelerin tanımlanması,değistirebilir yada değiştirilemez etmenlerin belirlenmesi.
2) İstenilenler;
- Kullanıcı gereksinimleri,ve öncelikleri
- Hedeflerin belirlenmesi
- İşlevsellik gereklilikleri
- Estetik yaklaşım,stil
- Psikolojik uyarıcılar, sosyal etkiler
3) Neler yapılabilir?;
- Neler değiştirilebilir,neler değiştirilemez
- Neler kontrol edilebilir,neler edilemez
- Sınırların belirlenmesi
- Zaman sınırlarının belirlenmesi( kullanıcıların hangi zaman aralıklarında mekanda aktif olacağı)
- Ekonomik sınırlar (maliyet hesabı)
- Teknik sınırlar(strüktürel uygunluk)
- Yasal sınırlar (yapı için izin verilen imar sınırları kast,taks..)
Bu süreç doğrusal bir yönde ilerliyor gibi görünse de, aslında döngüseldi. Art arda yapılan dikkatli bir analiz, sentez ve mevcut bilgi ve duruma ait değerlendirme yapılmalıdır. Problemler enine boyuna değerlendirilmeli, kavranır ve olası çözüm senaryoları konsepte uygun olarak üretilmelidir. Tasarım sürecinin sonunda başlangıçta hedeflediğimiz dizayna başarılı bir şekilde ulaşana kadar, bu işlemler döngüsel olarak devam eder.
Öncelikli olarak tasarım problemi belirlenir. Bu belirleme içerisinde çevresel etmenler, mevcut durumlar, kullanıcı gereksinimleri gözardı edilmemelidir.
Problemin analizinde;
- Problemin parçalara ayrılması
- Sorunların tanımlanması
- Farklı bakış acıları geliştirilmesi
- Farklı değerlendirmeler yapılması gerekir.
Tasarımımızı yapacağımız çevreye ait toplanan bilgiler, çevrenin sosyal, kültürel, ekonomik, psikolojik sınırlarının belirlenmesi tasarım sınırlarımızı belirler.
Tasarım sınırlarımızı belirlemek, sonuç için ulaşılması hedeflenen noktada bizi ayakları daha sağlam yere basan bir tasarım sonucuna ulaştırır.
Tasarım sürecinin sonunda her zaman ve maalesef ki tek bir çözüm, tek bir doğru cevaba ulaşılmaz. Bir problem için her zaman farklı alternatif çözüm yolları bulunmaktadır. Tasarım sürecinde bütün alternatiflerin tekrar gözden geçirilmesi ve sorunla çözüm arasında ki mükemmel uyumu sağlayana kadar, her alternatifin güçlü ve zayıf yönlerinin dikkatle incelenmesi gerekir. Alternatif çözümler arasında kıyaslama yaparak en uygun olanını bulabilirsiniz. Bunun için bir kaç adım işinizi kolaylaştıracaktır.
- Tasarımınız için ürettiğiniz her çözümü ,tasarımınızın hedefleri ve kriterleri doğrultusunda kıyaslayınız.
- Yararlarını ve sorunlara getirdiği cevapları karşılaştırınız
- Tasarım kararlarınıza uygunluğunu gözden geçiriniz
- Tasarımızı bu doğrultuda geliştiriniz
- Ve tasarımınızı gerçekleştiriniz.
Peki bir tasarımın iyi yada kötü olduğunu nasıl anlayabiliriz, elbette bunun içinde bazı kriterler mevcuttur.
- İşlevsellik olarak tasarımın iyi olması, yani tasarımımızın farklı yaşam senaryolarına cevap vermesi, herhangi bir çözümsüzlükle karşılaşmaması.
- Ekonomik açıdan uygunluğu, verimliliği, dayanıklılığı, tasarımımızın ömrü, ve çevresel unsurlarla doğru bir ilişki kurması.
- Estetik açıdan tatmin edici oluşu.
- Mekan kalitesi, kullanıcıların zihninde beklenilen etkiyi yaratması.
- İnsanların yani kullanıcıların ihtiyaçlarına en uygun cevabı vermesi
Başarılı tasarımlar genellikle, anlamsal açıdan birden fazla toplum kesimine hitap ederler, dolayısıyla yaptığımız tasarımın, toplum genelince her seviyede anlamlı olması gerekir.
Tasarımımızda yaptığımız her tasarlama unsuru bir fikre hitap etmesi, bir anlam içermesi ve bunu kullanıcıya iletmesi ve ortaya bir tepki koyması beklenir. Aksi durumda tasarımımız ya yok sayılacaktır yada kötü bir tasarım olarak yer bulacaktır.
Tasarımımızın içeriği ne olursa olsun dikkat edimesi gereken unsurlar bulunmaktadı;
- İşlev,amaç ………FONKSİYON
- Fayda , maliyet……..EKONOMİ
- Biçim ,stil ……….ESTETİK
- İmge, anlam…….TOPLUMLA İLİŞKİSİ
Tasarımımızın başında yaptığımız analizlerin doğru bir şekilde tasarımla ilişkilendirilmesi, tasarım problemlerine en doğru yaklaşımı bulabilmeniz ve yukarıda bahsettiğimiz tasarım kriterlerine uygunluğu, başarılı bir tasarım yapmayı mümkün kılacaktır. Tasarımla uğraşan herkesin yaşadığı bu süreç elbetteki kolay değildir, günlerimizi, haftalarımızı alabilir uykusuz geçen bir çok gece ve çekilen yorgunlukta cabasıdır. Ama her şey bittiğinde yaptığımız ürünle gurur duyuyorsa hepsine bedel bir mutluluk yaşatır. Dilerim bu yolda yukarıda bahsettiğimiz konular bir nebze yolunuzu açar, başarı ve mutluluğa ulaşmanızı kolaylaştırır.
